Fumigacja

czyli gazowanie lub też inaczej dezynsekcja gazowa pod tzw. folią to zabieg stosowany, aby uwolnić wybrany obiekt czy przedmiot od szkodników: gryzoni, owadów oraz mikroorganizmów. Termin fumigacja wywodzi się z języka łacińskiego, pochodzi od czasownika fumigare – kadzić, dymić. Gazowanie może zostać przeprowadzone w przypadku obiektów związanych z dziedzictwem kultury (dzieła architektury, szkutnictwa, snycerki, rzeźby, malarstwa i innych sztuk, księgozbiory, przyrodnicze zbiory muzealne) oraz mebli, dywanów, cenniejszej odzieży i futer, a nawet żywności. Fumigacja może także obejmować mieszkania, zakłady produkcyjne i magazyny, gdyż obecność szkodników może nie tylko niszczyć drewniane elementy wyposażenia wnętrz, konstrukcje architektoniczne, powodować straty finansowe, lecz również stanowić zagrożenie epidemiologiczne.

Jakie owady mogą być tępione za pomocą fumigacji gazowej?

Dezynsekcja gazowa sprawdzi się w przypadku owadów niszczących powietrznosuche drewno. Dotyczy to zwłaszcza takich groźnych gatunków, jak kołatek domowy i spuszczel pospolity. W mniejszym stopniu akcje gazowania przeprowadzano w celu zwalczania tykotka pstrego, który zasiedla zawilgocone i zagrzybione drewno. Warto zauważyć, iż gazowanie pozwala na pozbycie się zarówno owadów odżywiających się drewnem, jak też niszczących ten materiał, ale nie będących ksylofagami, np. mrówek. Prawidłowo, profesjonalnie wykonane gazowanie jest skuteczne w stosunku do wszystkich gatunków szkodliwych owadów.

Kiedy fumigacja gazowa przynosi oczekiwane efekty?

Jak łatwo przypuszczać, zabójczy gaz działa tym silniej na określone stadium rozwoju danego gatunku owada, im większe jest jego stężenie w powietrzu i im dłuższy czas działania. Warto zwrócić uwagę, iż krótki czas fumigacji z użyciem trującego gazu, nawet silnego i w dużym stężeniu, nie przyczyni się do skutecznego zwalczania owadów ze względu na spowolnione oddychanie niektórych stadiów rozwojowych lub wręcz możliwość wstrzymania przez owady pobierania powietrza do oddychania.

Ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności gazowania, oprócz stężenia i czasu działania trucizny oddechowej, jest temperatura. Uznaje się, że podniesienie temperatury o każde 10°C dwukrotnie zwiększa toksyczne czynności gazu.

Skuteczność gazowania jest także uzależniona od zjawisk biologicznych zwalczanego gatunku. Odporność poszczególnych osobników tego samego gatunku w tym samym stadium rozwojowym nie zawsze jest jednakowa. Zdecydowana większość osobników wykazuje przeciętną wrażliwość na daną truciznę oddechową, mieszczącą się w pewnych granicach. Są jednak wyjątki o mniejszej i większej odporności, zatem w przypadku osobników o zwiększonej odporności ustalony czas działania gazu może okazać się niewystarczający. Również poszczególne stadia rozwojowe danego gatunku w różnym stopniu są wrażliwe na trucizny oddechowe ze względu na odmienną intensywność przebiegu procesów życiowych i związaną z nimi wymianą gazową.

Jak przeprowadzana jest dezynsekcja gazowa?

Fumigacja może odbywać się na wiele sposobów. Najczęściej będzie to namiotowanie (dezynsekcja gazowa pod tzw. folią) gdzie do szczelnie zamkniętego przedmiotu – domu/szafy/silosu zostaje wtłoczony pod ciśnieniem fumigant. Metoda ta pomaga zwalczyć m.in. spuszczela pospolitego, kołatka domowego, itp. i może być stosowana zarówno podczas gazowania pojedynczych opakowań drewnianych, mebli, jak i całych budynków.

Fumigacja odbywa się w ciągu 10-14 dni. W trakcie zabiegu ma znaczenie także temperatura i wilgotność powietrza. Zanim zostanie rozpoczęte gazowanie konieczne jest właściwe rozpoznanie obiektu i dokładnie jego uszczelnienie specjalną folią. Dzięki separacji obiektu będzie możliwe uzyskanie oczekiwanego efektu. W czasie zwalczania szkodników obiekt jest wyłączony z użytku i powinien zostać odpowiednio oznakowany, aby chronić bezpieczeństwo osób postronnych. Po okresie wyniszczania stadium rozwojowego owadów budynek zostaje otworzony przez wykwalifikowanych specjalistów firmy dezynsekcyjnej. Wszelkie pozostałości po preparatach używanych do fumigacji koniecznie należy zabrać i zutylizować. Ostatnim krokiem przed odbiorem budynku jest dokładne wietrzenie wszystkich pomieszczeń, dzięki czemu nie ma możliwości zatrucia. Ulatniający się do atmosfery gaz ulega rozproszeniu i co najważniejsze – nie niszczy warstwy ozonowej w stratosferze, jak to miało miejsce w przypadku innego fumigantu bromku metylu.

Zalety fumigacji gazowej

Wykorzystanie toksycznych gazów ma liczne zalety, gdyż: działają one szkodniki bardzo szybko i z rezultatem, dobrze wnikają nawet w trudno nasycalne drewno, w tym również pokryte różnego rodzaju powłokami. Co więcej, gazowanie wymaga przy tym mniejszego nakładu pracy niż impregnacja. W porównaniu do impregnacji, ulatniające się po zabiegu gazy nie zwiększają palności drewna, tak jak to jest w przypadku impregnatów olejowych. Gazy nie powodują skurczu i pęcznienia drewna, jak impregnaty solne rozpuszczalne w wodzie. Środki gazowe są również bardziej przyjazne dla środowiska. W odróżnieniu od wielu impregnatów, w mniejszym lub większym stopniu skażającym otoczenie na dłuższy czas, obciążają środowisko jednorazowo. Obecnie stosowane współcześnie niereaktywne środki gazowe w ogóle nie wpływają na środowisko.

Zagrożenia wynikające z fumigacji

Dezynsekcja gazowa, obok użycia mikrofal i iniekcji ciśnieniowej, jest jednym z najpopularniejszych i najbardziej efektywnych sposobów zwalczania szkodników drewna. Warto zwrócić jednak uwagę na zagrożenia, jakie ze sobą niesie, bowiem jest to zabieg silnie toksyczny. Dlatego wykonanie wszystkich czynności związanych z usuwaniem szkodników powinno odbywać się przez specjalnie przeszkolony i przygotowany do tego celu personel firmy DDD. Fumigacja musi być przeprowadzona z zachowaniem wielu procedur bezpieczeństwa, które mają zapewnić bezpieczeństwo zwierzętom, środowisku, a przede wszystkim ludziom. Niezbędne są specjalne techniki uszczelniania i ochrony przewodów elektrycznych, silników i wyposażenia, aby nie wystąpiły uszkodzenia części miedzianych podczas gazowania.