tykotek pstry
Tykotek pstry – Występowanie:
Tykotek pstry występuje na terenie całej Europy (zwłaszcza w regionach o wilgotnym klimacie, np. w Anglii), Algierii, Ameryce Północnej – Stany Zjednoczone oraz lokalnie na półkuli południowej, np. w Nowej Kaledonii. W Europie Zachodniej na początku występował bardzo licznie. Wraz z przemieszczeniem drewna, które było materiałem budulcowym został przeniesiony do nowych lokalizacji. W Polsce również powszechnie spotkany w lasach, różnego rodzaju zadrzewieniach oraz w drewnianych budynkach mieszkalnych. Ten chrząszcz z rodziny kołtatkowatych upodobał sobie zwłaszcza regiony o podwyższonej wilgotności powietrza, gdyż sprzyja ona jego rozwojowi.
Wygląd:
Brunatnoczarne chrząszcze o długości od 5-9 mm na swoim korpusie są pokryte krótkimi przylegającymi włoskami, tworzącymi na pokrywach i przedpleczu plamiste skupienia, stąd nazwa pstry. Szkodnik ten ma niezbyt wysklepione przedplecze. Czułki tykotka są nitkowate, jedenastoczłonowe. Ostatnie człony są większe od pozostałych.
Larwy tykotka mają długość do 10mm (zazwyczaj jest to 0,6 mm), są białej barwy o wygiętym łukowo kształcie. Wygląd larwy przypominający pędraka jest typowy dla całej rodziny kołatkowatych. Na ciele larwy występują również kolce (boki i dziewiąty segment odwłoka oraz w okolicy otworu odbytowego), pomagające w poruszaniu się w tunelach. Rozwojowy cykl tykotków trwa około dwa lata, jednakże może on ulec wydłużeniu ze względu na niesprzyjające warunki środowiska (temperatura i zbyt mała wilgotność).
Ogólna charakterystyka owada:
Chrząszcze tykotka pojawiają się od kwietnia do czerwca. Na wolności żyją kilka tygodni. Nazwa tego gatunku wzięła się o charakterystycznego dźwięku „tykotania”, który jest spowodowany uderzeniami (6-8 uderzeń) głową i przednim brzegiem ciała o drzewo w krótkich odstępach czasu. Po kopulacji samica składa zazwyczaj 50-60 jaj w małych złożach. Maksymalna ilość jaj złożonych przez jedną samicę może wynosić nawet 200 sztuk! Jaja umieszczane są w starych otworach wylotowych chrząszczy lub w szparach. Po ok. 3-5 tygodni z jaj wylęgają się larwy. Aby młode larwy miały zapewnione odpowiednie warunki do rozwoju muszą gnieździć się w zawilgoconym i zagrzybionym drewnie. Larwy tykotka mają bowiem małe wymagania co do temperatury, ale istotna jest stosunkowo wysoka wilgotność drewna. Tykotki przepoczwarzają się z końcem lata i na początku jesieni. Stadium poczwarki trwa dość krótko, bo po 3 tygodniach z poczwarek zmieniają się w rozwiniętą formę chrząszcza. Wiosną, gdy tylko warunki termiczne na to pozwolą, są gotowe do opuszczenia drewna.
Dlaczego tak istotne jest zwalczanie tykotka pstrego?
Tykotek pstry jest zaliczany do najgroźniejszych gatunków szkodników niszczących zabytkowe budynki. Lubi zasiedlać nie tylko zagrzybione drewno, ale także te niewykazujące rozkładu przez grzyby. Szkodnik ten spotykany jest również w konstrukcjach dachowych, drewnianych budowlach, starych rzeźbach czy ikonach. W ostatnich dziesięcioleciach znajdowano czynne żerowiska w wielu zabytkowych obiektach (także tych z XV wieku). Największe nasilenie szkód szacuje się, że występuje w północno-wschodniej Polsce i na pogórzu. Warto dodać, iż tykotek pstry częściej żerował w ubiegłych stuleciach w zabytkowych budynkach znajdujących się na terenie centralnej Polski niż obecnie, w związku z nieco chłodniejszym i wilgotnym klimatem, stąd widoczne szkody w bardzo starych obiektach. Wiele zniszczeń jest niezauważalna ze względu na obecność szalunków na zewnętrznych licach ścian kościołów z XV-XVIII wieku, które ukrywają drewno stoczone przez larwy tego gatunku. Dopiero po rozszalowaniu możemy zauważyć ogrom szkód.
W porównaniu do kołatka domowego stosunkowo rzadziej powoduje obecnie szkody – nawet w zabytkowych budowlach.
Zwalczanie tykotka pstrego:
Przede wszystkim istotne jest nie tylko samo zwalczanie tykotka pstrego, ale także profilaktyka, mająca na celu jak największe zmniejszenie zniszczeń. Najlepszą metodą jest zapobieganie przed powstawaniem zawilgoceń pomieszczeń. Jak wspomnieliśmy wcześniej, grzyby, powodujące rozkład drewna stwarzają idealne warunki do rozrodu tego gatunku. Drewno można również chronić impregnując je właściwymi środkami grzybo i owadobójczymi. W momencie, gdy doszło do zainfekowania drewna konieczna będzie fumigacja. Zwalczanie tykotka pstrego polega na wprowadzeniu do drewna odpowiedniego środka chemicznego, który wnikając w nie zatruje przebywające tam chrząszcze i larwy. Zadanie to musi zostać powierzone wykwalifikowanym pracownikom firmy dezynsekcyjnej, gdyż tylko wtedy możliwe będzie usunięcie szkodników w bezpieczny i niezwodny sposób. Sprawdź metody zwalczania szkodników drewna