spuszczel pospolity

Spuszczel pospolity – Występowanie:

Spuszczel pospolity to chrząszcz powszechnie spotykany w strefie umiarkowanej półkuli północnej, przeniesiony zaaklimatyzował się także na terenie Ameryki Północnej, a także w Afryce Południowej. Jest gatunkiem lubiącym ciepło, występuje także w Polsce, za wyjątkiem wzniesień powyżej 1000 metrów nad poziomem morza. Spuszczel jest uznawany za jeden z najgroźniejszych gatunków owadów niszczących drewno konstrukcyjne w Polsce i innych krajach Europy Wschodniej i Środkowej.

Wygląd:

Chrząszcze spuszczela mają jasną lub ciemnobrunatną barwę oraz długość od 7 do 25 mm. Ich wyraźnie spłaszczone ciało jest pokryte krótkimi, szarymi włoskami. Możemy rozróżnić samicę od samca – te pierwsze są znacznie mniejsze, z relatywnie dłuższymi czułkami, większe samce mają spiczaste zakończenie odwłoka, widoczne spod pokryw skrzydłowych. Na przedpleczu spuszczele mają charakterystyczne dwa czarne guzy, natomiast na pokrywach skrzydłowych dwie jaśniejsze przepaski nieregularnego kształtu, utworzone z jaśniejszych włosków. Szkodniki składają białawe jaja o długości 1,5-2 mm o wrzecionowatym kształcie. Typowe dla rodziny kózkowatych, do której to zalicza się spuszczela, są białe larwy swoim wyglądem przypominające pierścieniowate cygaro. Warto także dodać, iż poczwarki również wykazują wyraźne cechy, po których rozpoznamy ich płeć.

Ogólna charakterystyka owada:

Rójka spuszczela przypada od czerwca do sierpnia, najlepiej w temperaturze ok. 30 stopni Celsjusza. Najliczniejsze są w najgorętszych dniach lipca. Spuszczel pospolity opuszcza drewno tylko jeśli temperatura jest odpowiednio wysoka i robią to w najgorętszej porze dnia, przy zbyt niskiej temperaturze pozostają w drewnie. Samice latają źle, samce natomiast nie latają, gdy jest za chłodno (poniżej 25 stopni Celsjusza). Zostają przywabione do składania jaj zapachem pinenu, karenu i sabinu, które są zawarte w drewnie. Tuż po kopulacji samica spuszczela składa jaja w szpary drewna lub na jego powierzchni – w tym celu wykorzystuje wysuwane podkładełko o kształcie teleskopu. Jaja są składane partiami, może być ich nawet 100 sztuk w jednym złożu. Wybór miejsca złożenia jaj jest uzależniony od światła oraz stanu powierzchni drewna. Doskonałym środowiskiem do rozmnożenia stanowi drzewo o szorstkiej powierzchni z licznymi szczelinami. Łącznie samica składa ok. 200 jaj, chociaż bardzo duże osobniki mogą złożyć nawet ponad 500.

Rozwój:

Czas, jaki potrzebują larwy do wylęgnięcia, zależy od wilgotności i temperatury otoczenia. Przy temperaturze 31 stopni i 90 % wilgotności względnej powietrza lęgną się po kilku dniach. Przy warunkach nie sprzyjających następuje to po kilkunastu dniach, zazwyczaj od 5 do 48 dni. Również czas rozwoju larwy uzależniony jest od warunków otoczenia. Trwa on od 2 do 18 lat (zazwyczaj 3 do 6 lat). Temperatura, przy jakiej larwa rozwija się najszybciej, wynosi od 28 do 30 stopni, a wilgotność drewna od 26% do 50%. Duże znaczenie ma także zawartość białka w drewnie, witamin oraz cholesterolu. Jeśli tych składników będzie za mało to larwy otrzymają zakodowaną genetycznie skłonność do pożerania innych osobników swojego gatunku. Larwy drążą chodniki o szerokości 6 mm. Całe żerowisko jest szczelnie wypełnione odchodami larw oraz mączką drzewną. Stymulującym czynnikiem przepoczwarzania się jest zimowe obniżenie temperatury. Stadium przedpoczwarki trwa 1-2 tyg (w zależności od temperatury), poczwarki 1,5-3 tygodni. Po kilkunastu dniach legnie się chrząszcz, który wydobywa się na zewnątrz wygryzając otwór. Chrząszcze w naturalnych warunkach żyją najczęściej kilkanaście dni, w hodowli 3-4 tygodnie. W tym czasie rozmnażają się, składając jaja w tym samym materiale, który wcześniej opuściły lub też w nowym.

Jak można rozpoznać, iż drewno jest niszczone przez tego szkodnika?

Skuteczne zwalczanie spuszczela zależy przede wszystkim od wczesnego rozpoznania zagrożenia. Niestety, znalezienie miejsca bytności spuszczela może nastręczyć nam trudności, gdyż w trakcie żerowania mączka drzewna nie jest wysypywana na zewnątrz. Jego obecność można jedynie stwierdzić po odgłosach żerowania w gorące dni. Ponadto, warto obserwować drewno, gdyż jeśli zostało ono silnie zaatakowane to zauważymy kilkumilimetrowe otwory wylotowe, z których wyszły na zewnątrz rozwinięte osobniki.

Zwalczanie spuszczela pospolitego:

Zwalczanie spuszczela pospolitego odbywa się różnymi metodami chemicznymi, fizycznymi i mechanicznymi. Szczególnie często stosuje się gazowanie i poddawanie wysokiej temperaturze a także metodę xilix gel. Larwy spuszczela, w porównaniu do kołatka domowego, są bardziej wrażliwe na impregnaty zawierające chlorowane węglowodory i niszczące działanie promieni gamma. Natomiast są bardziej odporne na działanie preparatów, które w swoim składzie posiadają związki fosforowe, oraz wysoką temperaturę, a zatem – działanie pól elektrycznych wielkiej częstotliwości (w tym mikrofal). Niezbędna będzie zatem profesjonalna pomoc specjalistów, gdyż dzięki doświadczeniu i wieloletniej wiedzy można dobrać odpowiednią metodę, która pozwoli pozbyć się z drewna tych niebezpiecznych owadów raz na zawsze.

Dlaczego tak istotne jest zwalczanie spuszczela pospolitego?

Na powstawanie ogromnych szkód mają wpływ następujące czynniki: atakowanie drewna przez wiele pokoleń, długi okres rozwoju, bardzo duża tolerancja na niską temperaturę, niewielki stopień trawienia pobranego drewna (co przyczynia się do intensywnego żerowania larw) oraz stosunkowo duże rozmiary owada. Na uwagę zasługuje fakt, iż nawet stosunkowo niedawno wybudowane, 10-letnie budynki mogą zawalić się pod wpływem dokonywanych przez niego uszkodzeń. Narażone na zniszczenia są obiekty nie starsze niż 150-200 lat, zatem będą to współczesne budowle, w tym: konstrukcje drewnianej zabudowy wiejskiej i miejskiej, więźby dachów w murowanych budynkach i stropy pod poddaszami, podłogi, stolarka budowlana, meble oraz zabytki pochodzące z XIX i XX wieku. Larwy tego chrząszcza chętnie żerują nie tylko w litym drewnie, ale również w sklejce, drążąc szerokie na 6 mm korytarze. Swoim działaniem szkodniki te znacznie zmniejszają stabilność konstrukcji. Spuszczel pospolity powoduje też zwiększenie łatwopalności zaatakowanego drewna. Sprawdź wszystkie metody zwalczania szkodników drewna