Dezynsekcja mikrofalowa drewna – czyli: „jak zwalczyć korniki w belkach?”

Znalezienie skutecznej, a przy tym ekologicznej metody usuwania szkodników drewna jest nie lada wyzwaniem. Metodą na miarę XXI wieku jest dezynsekcja mikrofalowa , która zwalcza szkodniki drewna, grzyby, bakterie bez używania żadnych środków chemicznych, także w niekorzystnych warunkach zewnętrznych (takich jak niska temperatura powietrza, niesprzyjająca pogoda czy też wysoka wilgotność) bez względu na porę roku. Dezynsekcja mikrofalowa jest alternatywą dla fumigacji, czyli gazowania oraz dezynsekcji termicznej, gwarantuje pożegnanie się ze szkodnikami drewna konstrukcyjnego raz na zawsze.

Pierwsze próby zwalczania szkodników przy użyciu mikrofal

Choć zwalczanie szkodników mikrofalami jest stosowane od niedawna przez polskie firmy ddd to pierwsze próby użycia mikrofal do dezynfekcji zostały podjęte już w latach 30. XX wieku. W latach 40. XX w. przeprowadzono doświadczenia nad możliwością niszczenia za pomocą mikrofal owadów technicznych – szkodników drewna. J. Green w 1946 prowadziła badania na miazgowcu brunatnym, a w późniejszym czasie (1949-50) do zwalczania larw spuszczela pospolitego wykorzystywał mikrofale Jacquiot. W latach 60. XX w. sukcesem zakończyła się próba zwalczania kołatka domowego przez Watsona i Mossa za pomocą mikrofal wytwarzanych przez urządzenie o mocy 2kW, przy czasie ekspozycji 8 min. Pionierem badań nad dezynsekcją mikrofalową w Polsce był Oleszkowski (1948 rok), kilka nieudanych prób przeprowadził również profesor Marconi.

Jak działa dezynsekcja mikrofalowa?

Ta nowoczesna technologia pozwala na przeprowadzenie dezynsekcji w prosty i szybki sposób, tym samym zapewnia przynoszące rezultaty pozbycie się szkodników drewna konstrukcyjnego. W wyniku oddziaływania mikrofal na element, w którym zadomowiły się szkodniki drewna znacznie wzrasta ciśnienie pary wodnej w drewnie, materiale włóknisto-porowatym. Ciśnienie to występuje we wszelkich otworach w drewnie, na przykład w chodnikach larw owadów. Jest ono odpowiedzialne za zniszczenie owadów i strzępków grzybów.

Szkodniki drewna zwalczanie – na czym polega dezynsekcja mikrofalowa?

Skrajną częścią pasma radiowych fal ultrakrótkich są właśnie mikrofale, które rozchodzą się w przestrzeni nazywanej polem mikrofalowym. Bardzo krótkie fale charakteryzują się bardzo dużą częstotliwością, a więc możemy zaobserwować nieprawdopodobnie szybkie zmiany elektromagnetycznego kierunku pola. Tym samym wszystkie elementy zawierające w sobie nawet niewielkie ilości wody, podlegają nagrzaniu w polu mikrofalowym. Dipolowe cząsteczki wody mają dwa bieguny. Reagują zatem na zmiany kierunku pola, zmieniając orientację swojego położenia.
Takie przemieszczanie się cząsteczek wody przyczynia się do powstania tarcia molekularnego, które skutkuje silnym nagrzewaniem się obiektu zawierającego wodę. Mikrofalami można suszyć drewno, a także zabijać znajdujące się w nim szkodniki. Pamiętajmy, iż żywe komórki, a więc również ciała owadów żerujących w drewnie (niezależnie od stopnia rozwoju) oraz komórki grzybów porastających drewno, zawierają stosunkowo dużo wody. Ciało owadów w ponad 50% składa się z wody. Co oznacza, iż po nagrzaniu drewna szkodniki niejako „ugotują się” w wodzie, która wchodzi w ich skład. Organizmy znajdujące się głębiej w elemencie konstrukcyjnym zostaną zabite także z powodu nadmiernego nagrzania się od drewna o wysokiej temperaturze. Nadmierne nagrzanie ciał owadów oznacza dla nich śmiertelną utratę wody, a nawet denaturację (ścięcie) białka. Czas trwania dezynsekcji za pomocą promieniowania mikrofalowego jest uzależniony od grubości i szerokości drewna poddawanego temu zabiegowi.

Zalety dezynsekcji mikrofalowej

Dezynsekcja mikrofalowa budynków/drewna eliminuje szkodniki z wybranego, jednego elementu, bez konieczności skupiania się na całym obiekcie, jest to więc ogromna oszczędność czasu i pieniędzy. Mikrofale nie mają negatywnego wpływu na środowisko czy też otoczenie, dlatego czas kwarantanny jest znacznie zminimalizowany, a użytkownicy mogą wracać do obiektów, domów, zaraz po zakończeniu zabiegu, gdyż są one bezpieczne i wolne od substancji chemicznych. Metoda ta jest bezinwazyjna, spełnia również wszelkie europejskie wymogi. Osoby przeprowadzające zabieg dezynsekcji, dzięki jej technologicznemu zaawansowaniu, mają pełną kontrolę procesu. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż może ona zostać przeprowadzona w dowolnej porze roku, niezależnie od temperatury i warunków atmosferycznych. W przeciwieństwie do standardowej obróbki termicznej, metoda mikrofalowa działa bezpośrednio w zasiedlonym przez owady materiale i nie ogrzewa powietrza.

Kiedy dezynsekcja mikrofalowa nie jest zalecana?

Następstwem objętościowego suszenia drewna, będącego wynikiem działania mikrofal jest skurcz. Skurcz drewna może niekorzystnie oddziaływać na powłoki farb i lakierów, bowiem pojawią się na nich mikropęknięcia. Innymi oznakami osłabienia powłok ochronnych jest mięknięcie, topienie się oraz powstawanie na nich pęcherzy. Z silnie nagrzanego mikrofalami drewna iglastego może również wydobywać się żywica. Dotyczy to zwłaszcza drewna o dużej liczbie sęków. Warto także pamiętać, iż mikrofale tworzą pole elektromagnetyczne, zatem przez każdy metalowy przedmiot, który się w nim znajdzie, popłynie prąd. Towarzyszyć mu będzie opór, a to może się wiązać z nagrzewaniem metalu.

Czy konieczne jest wypróżnianie obiektów przed dezynsekcją mikrofalową?

Z reguły nie musimy wynosić z pomieszczeń znajdującego się w nich wyposażenia. Mikrofale mogą być emitowane przez warstwy materiałów otulających konstrukcję, pod warunkiem że nie są one zbyt grube i wilgotne. W przypadku elementów konstrukcji w ocieplonej połaci dachu nie jest wymagane rozbieranie płyt gipsowo-kartonowych i innych warstw.
Zarówno stelaż, do którego jest mocowana okładzina, jak również pokaźne stalowe gwoździe są przewodnikami o dużym przekroju, dlatego jeśli moc urządzenia jest odpowiednio dobrana to nie musimy się obawiać niebezpieczeństwa.

Gdzie najlepiej sprawdzi się dezynsekcja mikrofalowa?

Dezynsekcja mikrofalowa może być wykorzystywana w drewnie bez elementów metalowych. Poleca się ją szczególnie w przypadku elementów konstrukcyjnych widocznych w przestrzeni pomieszczeń poddaszy adaptowanych do celów mieszkalnych, belek stropów oraz konstrukcji ryglowych znanych jako tak zwany mur pruski. Ponadto, ma ona zastosowanie w zwalczaniu szkodników zasiedlających drewniane obiekty zabytkowe i drewniane budowle użytkowe.

Urządzenie SAURUS

Na włoskiej konferencji poświęconej „Ekologicznemu zwalczaniu szkodników drewna w konstrukcjach drewnianych” w 2008 roku zaprezentowano innowacyjne urządzenie SAURUS, którego działanie opiera się na sile mikrofal. Urządzenie składa się z dwóch podstawowych części: konsoli sterowniczej z zasilaczami oraz dwóch generatorów mikrofalowych (głowice magnetronowe), montowanych na pneumatycznym statywie.

Sprzęt okazał się przełomowym wynalazkiem i szybko zdobył uznanie w takich krajach jak Hiszpania, Belgia, Anglia czy Włochy. Również w Polsce profesjonalne firmy ddd chętnie z niego korzystają. Użycie SAURUS nie wpływa negatywnie na samo drewno, a znajdujące się w materiale metalowe elementy także nie stanowią zagrożenia. Ważną zaletą SAURUS jest jego mobilność, dzięki niej możemy go bowiem wykorzystać w wybranym miejscu, a bardziej ukierunkowane działanie przekłada się na większą skuteczność zabiegu oraz możliwość monitorowania i kontroli procesu dezynsekcji. Mikrofale można zastosować bezpośrednio w miejscu żerowania szkodników.